Huu ukurasa ni sehemu ya mfululizo unaochunguza sheria za Mungu ambazo zingeweza kutekelezwa tu wakati Hekalu lilipokuwepo Yerusalemu.
- Kiambatisho 8a: Sheria za Mungu Zinazohitaji Hekalu (Ukurasa huu).
- Kiambatisho 8b: Dhabihu — Kwa Nini Haziwezi Kutekelezwa Leo
- Kiambatisho 8c: Sikukuu za Kibiblia — Kwa Nini Hakuna Hata Moja Inayoweza Kutekelezwa Leo
- Kiambatisho 8d: Sheria za Utakaso — Kwa Nini Haziwezi Kutekelezwa Bila Hekalu
- Kiambatisho 8e: Zaka na Malimbuko — Kwa Nini Haziwezi Kutekelezwa Leo
- Kiambatisho 8f: Huduma ya Ushirika — Karamu ya Mwisho ya Yesu Ilikuwa Pasaka
- Kiambatisho 8g: Sheria za Mnadhiri na Nadhiri — Kwa Nini Haziwezi Kutekelezwa Leo
- Kiambatisho 8h: Utii wa Sehemu na wa Kielelezo Unaohusiana na Hekalu
- Kiambatisho 8i: Msalaba na Hekalu
Utangulizi
Tangu mwanzo, Mungu aliweka wazi kwamba sehemu fulani za Sheria Yake zingetekelezwa tu katika mahali pamoja maalumu: Hekalu alilochagua ili Jina Lake likae humo (Kumbukumbu la Torati 12:5-6, 12:11). Maagizo mengi aliyoyatoa kwa Israeli — dhabihu, sadaka, taratibu za utakaso, nadhiri, na majukumu ya ukuhani wa Walawi — yalitegemea madhabahu halisi, makuhani waliotokana na Haruni, na mfumo wa usafi uliokuwepo tu wakati Hekalu liliposimama. Hakuna nabii, wala hata Yesu, aliyewahi kufundisha kwamba amri hizi zingeweza kuhamishwa kwenda mahali pengine, kurekebishwa kwa mazingira mapya, kubadilishwa kwa vitendo vya kielelezo, au kutekelezwa kwa sehemu tu. Utii wa kweli daima umekuwa rahisi: ama tunafanya hasa kile Mungu alichoamuru, au hatutii. “Msiongeze wala msipunguze chochote katika kile ninachowaamuru, bali shikeni tu amri za Bwana Mungu wenu ninazowapa” (Kumbukumbu la Torati 4:2. Tazama pia Kumbukumbu la Torati 12:32; Yoshua 1:7).
Mabadiliko ya Mazingira
Baada ya kuharibiwa kwa Hekalu la Yerusalemu katika mwaka wa 70 B.K., hali ilibadilika. Sio kwa sababu Sheria ilibadilika — Sheria ya Mungu inabaki kamilifu na ya milele — bali kwa sababu vipengele ambavyo Mungu alivihitaji ili kutimiza amri hizi maalumu havipo tena. Bila Hekalu, bila madhabahu, bila makuhani waliotakaswa, na bila majivu ya ng’ombe mwekundu, inakuwa haiwezekani kabisa kurudia kile ambacho vizazi vya Musa, Yoshua, Daudi, Hezekia, Ezra, na mitume walitii kwa uaminifu. Tatizo si kutotaka; tatizo ni kutowezekana. Mungu Mwenyewe alifunga mlango huo (Maombolezo 2:6-7), na hakuna mwanadamu aliye na mamlaka ya kubuni mbadala mwingine.
Mchoro wa Francesco Hayez unaoonyesha uharibifu wa Hekalu la pili katika mwaka wa 70 B.K.
Kosa la Utii Uliobuniwa au wa Kielelezo
Hata hivyo, harakati na makundi mengi ya Kimasihi yanayojaribu kurejesha vipengele vya maisha ya Waisraeli yameunda aina zilizopunguzwa, za kielelezo, au zilizobuniwa upya za sheria hizi. Huadhimisha sherehe ambazo hazikuamriwa kamwe katika Torati. Hubuni “mazoezi ya sikukuu” na “karamu za kinabii” ili kuchukua nafasi ya yale yaliyohitaji dhabihu, ukuhani, na madhabahu takatifu. Huyaita mambo haya “utii,” ilhali kwa kweli ni ubunifu wa kibinadamu uliovishwa lugha ya kibiblia. Nia inaweza kuonekana kuwa ya dhati, lakini ukweli unabaki uleule: hakuna kitu kama utii wa sehemu pale Mungu alipobainisha kila undani wa kile alichohitaji.
Ukuta wa Magharibi, unaojulikana pia kama Ukuta wa Maombolezo, ni mabaki ya Hekalu la Yerusalemu lililoharibiwa katika mwaka wa 70 B.K. na Warumi.
Je, Mungu Anakubali Majaribio Yetu ya Kufanya Kile Alichokikataza?
Moja ya mawazo yenye madhara makubwa yanayosambaa leo ni imani kwamba Mungu anapendezwa tunapojaribu “kufanya kadiri ya uwezo wetu” kutii amri zilizotegemea Hekalu, kana kwamba uharibifu wa Hekalu ulitokea kinyume na mapenzi Yake na sisi, kupitia vitendo vya kielelezo, tunaweza kumfariji kwa namna fulani. Huu ni upotoshaji mkubwa. Mungu hahitaji maboresho yetu ya kubahatisha. Hahitaji mbadala zetu za kielelezo. Wala haheshimiwi tunapopuuzia maagizo Yake sahihi ili kuunda matoleo yetu ya utii. Ikiwa Mungu aliagiza kwamba sheria fulani zitekelezwe tu mahali alipochagua, kwa makuhani aliowateua, juu ya madhabahu aliyotakasa (Kumbukumbu la Torati 12:13-14), basi kujaribu kuzitekeleza mahali pengine — au kwa namna nyingine — si ibada. Ni uasi. Hekalu halikuondolewa kwa bahati mbaya; liliondolewa kwa amri ya Mungu. Kutenda kana kwamba tunaweza kurejesha kile ambacho Yeye Mwenyewe alisimamisha si uaminifu, bali ni kujitwalia mamlaka: “Je, Bwana hupendezwa zaidi na sadaka za kuteketezwa na dhabihu kuliko kusikiliza sauti ya Bwana? Tazama, kutii ni bora kuliko dhabihu” (1 Samweli 15:22).
Lengo la Mfululizo Huu
Lengo la mfululizo huu ni kufanya ukweli huu uwe wazi. Hatukatai amri yoyote. Hatupunguzi umuhimu wa Hekalu. Hatuichagui ni sheria zipi tutii au tupuuze. Lengo letu ni kuonyesha kwa uwazi kile Sheria ilichoamuru, jinsi maagizo haya yalivyotekelezwa zamani, na kwa nini hayawezi kutekelezwa leo. Tutabaki waaminifu kwa Maandiko bila nyongeza, marekebisho, au ubunifu wa kibinadamu (Kumbukumbu la Torati 4:2; 12:32; Yoshua 1:7). Kila msomaji ataelewa kwamba kutowezekana kwa leo si uasi, bali ni ukosefu wa muundo ambao Mungu Mwenyewe aliuhitaji.
Tunaanza basi na msingi: kile Sheria ilichoamuru kwa kweli — na kwa nini utii huu uliwezekana tu wakati Hekalu lilipokuwepo.
