Huu ukurasa ni sehemu ya mfululizo unaochunguza sheria za Mungu ambazo zingeweza kutekelezwa tu wakati Hekalu lilipokuwepo Yerusalemu.
- Kiambatisho 8a: Sheria za Mungu Zinazohitaji Hekalu
- Kiambatisho 8b: Dhabihu — Kwa Nini Haziwezi Kutekelezwa Leo
- Kiambatisho 8c: Sikukuu za Kibiblia — Kwa Nini Hakuna Hata Moja Inayoweza Kutekelezwa Leo
- Kiambatisho 8d: Sheria za Utakaso — Kwa Nini Haziwezi Kutekelezwa Bila Hekalu
- Kiambatisho 8e: Zaka na Malimbuko — Kwa Nini Haziwezi Kutekelezwa Leo (Ukurasa huu).
- Kiambatisho 8f: Huduma ya Ushirika — Karamu ya Mwisho ya Yesu Ilikuwa Pasaka
- Kiambatisho 8g: Sheria za Mnadhiri na Nadhiri — Kwa Nini Haziwezi Kutekelezwa Leo
- Kiambatisho 8h: Utii wa Sehemu na wa Kielelezo Unaohusiana na Hekalu
- Kiambatisho 8i: Msalaba na Hekalu
Zaka na malimbuko zilikuwa sehemu takatifu za ongezeko la Israeli — kutoka katika ardhi (Kumbukumbu la Torati 14:22) na kutoka katika mifugo (Mambo ya Walawi 27:32) — zilizoamriwa na Mungu kuwasilishwa katika patakatifu Pake, mbele ya madhabahu Yake, na mikononi mwa makuhani Wake wa Walawi. Amri hizi hazikuwahi kufutwa. Yesu hakuzifuta. Lakini Mungu aliondoa Hekalu, madhabahu, na ukuhani, na kufanya utii kuwa hauwezekani leo. Kama ilivyo kwa sheria zote zinazotegemea Hekalu, mbadala za kielelezo si utii bali ni ubunifu wa kibinadamu.
Kile Sheria ilichoamuru
Sheria ilifafanua zaka kwa usahihi kamili. Israeli walitakiwa kutenga sehemu ya kumi ya ongezeko lote—nafaka, divai, mafuta, na mifugo—na kuileta katika mahali Mungu alipochagua (Kumbukumbu la Torati 14:22-23). Zaka haikusambazwa katika maeneo ya karibu. Haikutolewa kwa walimu waliyochaguliwa na mtu binafsi. Haikubadilishwa kuwa mchango wa fedha isipokuwa katika hali maalumu ambapo umbali ulilazimisha ubadilishaji wa muda, na hata hivyo fedha hizo zilipaswa kutumika ndani ya patakatifu mbele za Mungu (Kumbukumbu la Torati 14:24-26).
Zaka ilikuwa ya Walawi kwa sababu hawakuwa na urithi wa ardhi (Hesabu 18:21). Lakini hata Walawi walitakiwa kuleta zaka ya zaka kwa makuhani katika madhabahu (Hesabu 18:26-28). Mfumo mzima ulitegemea Hekalu linalofanya kazi.
Malimbuko yalikuwa na muundo mkali zaidi. Mwabudu aliyabeba malimbuko ya mavuno moja kwa moja kwa kuhani, akayaweka mbele ya madhabahu, na kutoa tamko la maneno aliloamriwa na Mungu (Kumbukumbu la Torati 26:1-10). Tendo hili lilihitaji patakatifu, ukuhani, na madhabahu.
Jinsi Israeli walivyotii
Israeli walitii sheria hizi kwa njia pekee ambayo utii uliwezekana: kwa kuleta zaka na malimbuko kimwili Hekaluni (Malaki 3:10). Hakuna Mwisraeli aliyebuni toleo la kielelezo au “la kiroho.” Hakuna asilimia iliyowahi kuelekezwa kwa viongozi wa kidini wa mahali. Hakuna tafsiri mpya iliyoongezwa. Ibada ilikuwa utii, na utii ulikuwa hasa kile Mungu alichoamuru.
Zaka ya mwaka wa tatu pia ilitegemea Walawi, kwa sababu wao—si watu binafsi—ndio waliokuwa na jukumu mbele za Mungu la kuipokea na kuigawa (Kumbukumbu la Torati 14:27-29). Katika kila hatua, zaka na malimbuko vilikuwepo ndani ya mfumo Mungu aliouweka: Hekalu, madhabahu, Walawi, makuhani, na usafi wa ibada.
Kwa nini utii hauwezekani leo
Leo Hekalu halipo. Madhabahu halipo. Ukuhani wa Walawi hauhudumii. Mfumo wa usafi hauwezi kufanya kazi bila patakatifu. Bila miundo hii aliyotoa Mungu, hakuna mtu anayeweza kushika zaka au malimbuko.
Mungu Mwenyewe alitabiri kwamba Israeli wangekaa “siku nyingi bila dhabihu wala nguzo, bila naivera wala terafimu” (Hosea 3:4). Alipoondoa Hekalu, aliondoa uwezo wa kutii kila sheria inayolitegemea.
Kwa hiyo:
- Hakuna mchungaji Mkristo, mmisionari, rabi wa Kimasihi, au mfanyakazi mwingine wa huduma anayeweza kupokea zaka ya kibiblia.
- Hakuna kusanyiko linaloweza kukusanya malimbuko.
- Hakuna utoaji wa kielelezo unaotimiza sheria hizi.
Sheria inafafanua utii, na hakuna kitu kingine kinachoitwa utii.
Ukarimu unahimizwa — lakini si zaka
Kuondolewa kwa Hekalu hakukuondoa wito wa Mungu wa huruma. Baba na Yesu wote wanahimiza ukarimu, hasa kwa maskini, wanaodhulumiwa, na wahitaji (Kumbukumbu la Torati 15:7-11; Mathayo 6:1-4; Luka 12:33). Kutoa kwa hiari ni jambo jema. Kusaidia kifedha kanisa au huduma yoyote hakukatazwi. Kusaidia kazi ya haki ni jambo la heshima.
Lakini ukarimu si zaka.
Zaka ilihitaji:
- Asilimia maalumu
- Vitu maalumu (ongezeko la kilimo na mifugo)
- Mahali maalumu (patakatifu au Hekalu)
- Mpokeaji maalumu (Walawi na makuhani)
- Hali ya usafi wa ibada
Hakuna hata kimoja kati ya hivi kilichopo leo.
Ukarimu, kwa upande mwingine:
- Hauna asilimia iliyoamriwa na Mungu
- Hauna uhusiano na sheria za Hekalu
- Ni wa hiari, si amri ya kisheria
- Ni udhihirisho wa huruma, si mbadala wa zaka au malimbuko
Kufundisha kwamba mwumini “lazima atoe asilimia kumi” leo ni kuongeza Maandiko. Sheria ya Mungu haitoi mamlaka kwa kiongozi yeyote—wa kale au wa sasa—kubuni mfumo mpya wa utoaji wa lazima badala ya zaka. Yesu hakufundisha hilo. Manabii hawakufundisha hilo. Mitume hawakufundisha hilo.
Zaka iliyobuniwa ni uasi, si utii
Wengine leo hujaribu kubadilisha utoaji wa fedha kuwa “zaka ya kisasa,” wakidai kwamba kusudi lake linaendelea hata kama mfumo wa Hekalu haupo. Lakini huu ndio hasa utii wa kielelezo ambao Mungu anakataa. Sheria hairuhusu zaka kutafsiriwa upya, kuhamishwa, au kupewa mtu mwingine. Mchungaji si Mlawi. Kanisa au kusanyiko la Kimasihi si Hekalu. Mchango si malimbuko. Fedha zilizowekwa kwenye sanduku la sadaka haziwi utii.
Kama ilivyo kwa dhabihu, sadaka za sikukuu, na taratibu za utakaso, tunaheshimu kile Sheria ilichoamuru kwa kukataa kukibadilisha kwa ubunifu wa kibinadamu.
Tunatii kinachoweza kutiiwa, na tunaheshimu kisichoweza
Zaka na malimbuko bado ni amri za milele, lakini utii wake hauwezekani mpaka Mungu Mwenyewe arejeshe Hekalu, madhabahu, ukuhani, na mfumo wa usafi. Hadi siku hiyo, tunatembea katika kumcha Bwana kwa kutoa kwa ukarimu tunapoweza—si kama zaka, si kama malimbuko, si kama utii wa asilimia yoyote, bali kama udhihirisho wa rehema na haki.
Kubuni mbadala ni kuandika upya Sheria. Kukataa kubuni mbadala ni kumheshimu Mungu aliyenena.
